İnvajinasyon nedir?
Bir bağırsak kısmının diğer kısım içerisine teleskop gibi kayarak girmesi sonucu oluşan ciddi bir bağırsak tıkanıklığıdır. Yiyecekler bağırsakların içinde ilerleyemez. 6-9 aylık bebeklerde en sık ve ciddi barsak tıkanıklığı nedenidir.
İnvajinasyon neden oluşur?
İnvajinasyonun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı durumlarda viral enfeksiyonlara bağlı olarak geliştiği öne sürülmektedir. Bebeklerde nedeni belli olmamakla birlikte daha büyük çocuklarda bağırsaklarda bulunan Meckel divertikülü, barsak polipi, çeşitli barsak kitleleri invajinasyonun başlangıç noktasını oluşturabilir.
Erkeklerde kızlara göre 4 kat daha sık görülür.
Belirtileri nelerdir?
En sık bulgu daha önceden sağlıklı ve hiçbir yakınması olmayan bir bebeğin aniden ve aralıklı olarak ağrı hissederek huzursuz olması ve ağlamasıdır. Önceleri bağırsaklardaki kolik gaz sancısı ile karışsa bile sık aralıklarla ve uzun süre devam ettiği için gaz sancısında uzaklaşılır. Bebekler ve çocuklar ıkınır, ayaklarını karnına doğru çekerler, huzursuzlukları artar ve şiddetli ağlarlar. Ağrı azaldığında bebek tekrar neşelenir ancak zamanla yorgun ve düşkün hale gelir. Genellikle kusma ağrılardan sonra başlar. İlk başlangıçta normal dışkı yapsa da bu zamanla kanlı dışkıya dönüşür. Malı jöle kıvamında açık veya koyu kırmızı renkli olur. Fizik incelemede karında birbirinin içine girerek kitle haline gelmiş sosis gibi bir yapı ele gelir.
Tanı nasıl konur?
Hastaneden kan tetkikleri ve görüntüleme yöntemleri ile tanı konur. Karın röntgeninde barsak tıkanıklığına bağlı bulgular görülür. Karın ultrasonografisi invajinasyon tanısında çok önemli bir yer tutar. İnvajine bağırsak kısmının tipik görüntüsü saptandığında tanı konur.
Barsak filmi makattan yerleştirilen bir kateter aracılığı ile hava veya baryumun bağırsaklara verilmesi ile yapılır. Havanın veya baryumun ilerlemediği kesintiye uğradığı yer invajinasyonun bittiği kısımdır. Hava veya sıvının basıncı ile bağırsaklar birbirinin içinden yavaş yavaş çıkarlar. Bu işlem uzun sürede ve sabırla yapılır, basıncın kontrolsüz artırılması bağırsağın patlamasına delinmesine neden olur. Belli bir yerden sonra ilerleme olmazsa 5-10 dakika kadar beklenir ilerleme olmazsa bu işlem sonlandırılır.
Kolon grafisi ile bağırsağın birbirinin içinden tamamen çıkması sağlanabilir, bu hem tanı hem tedavinin bittiği anlamına gelir. Ancak ilerleme olmazsa barsak tıkanıklığı açılmaz ve ameliyat ile düzeltme yapmak gerekir. Nadiren hava veya baryumla bağırsak düzelmesi sağlandıktan 24 saat içinde tekrar invajinasyon gelişebilir.
Ameliyat çocuğunuz tam olarak uyurken genel anestezi altında yapılır. Laparoskopik olarak veya açık cerrahi ile yapılabilir. Hangi yöntemin kullanılacağı çocuğunuzun durumuna bağlı olarak değişir. Ameliyat sırasında birbiri içine girmiş bağırsaklar hafif basınçla itilerek birbirinin içinden çıkarılır. Bağırsaklar birbiri içinden ilerlemiyorsa bağırsağın bu kısmının kesilerek çıkarılması kalan bağırsakların birleştirilmesi gerekir.
Ameliyat sonrası bağırsaklar çalışana kadar ağızdan beslenemez bu nedenle damar yolu ile sıvı antibiyotik ve ağrı kesici tedaviler devam eder. Gaz ve dışkı çıkışı olduktan sonra ağızdan beslenme başlanır. Önce sıvı gıdalar daha sonra katı gıdalarla beslenir. Karın bulguları tamamen düzeldikten sonra eve gönderilir. Bu genellikle 3-6 gün arasında sürer. Ameliyattan 7 gün sonra banyo yapabilir. Ameliyat bölgesinde ağrı kızarıklık şişlik veya akıntı olursa tekrar doktora başvurmanız gereklidir.
Eğer barsak tıkanıklığı hava veya baryum verilerek açılmışsa ilk gaz ve dışkı çıkışından sonra beslenme başlanır, çocuğunuz 12-24 saat sonra taburcu olabilir.
