Kolostomi nedir?

Kolostomi, kalın bağırsağın (veya kolonun)sağlıklı kısmınınkarın duvarından yapılan bir kesi ile dışarı doğru alınması ve ağızlaştırılması için yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu açıklık sayesinde dışkının vücut dışına atılması sağlanır. Bu işlem için özel tasarlanmış ve üretilmiş kolostomi torbaları bağırsağın dışarı ağızlaştırılan kısmına takılarak bağırsak içeriğinin burada birikmesini ve temiz bir ortam oluşmasını sağlar. Kolostomi kolon veya kalın bağırsakta anormal bir durum olduğunda yapılır. Birçok hastalığın veya durumun tedavisi sırasında ihtiyaç duyulur.

Bu hastalıklar:

• Anüs açıklığının doğuştan olmadığı doğumsal anomaliler
• Prematür bebeklerde ağır bağırsak hastalığı: nekrotizan enterokolit
• Divertikülit (kalın bağırsakta küçük keseciklerin iltihabı)
• Kısmı veya tam bağırsak tıkanıklığı
• Hirschsprung hastalığı (bağırsakların sinir hücrelerinde gelişim hastalığı)
• Kaza sonrası bağırsaklarda veya anal bölgede (makat bölgesi) zedelenme delinme

Kolostomi barsağı ilgilendiren bir hastalık sırasında bağırsağın bir kısmının kullanılmayarak dinlendirilmesini sağlar. Çoğu hastalıkta geçici kolostomi yapılır. Daha ciddi durumlarda nadir olarak kolostomi kalıcı olabilir.

İleostomi nedir?

İleostomi ince bağırsağın (veya ileumun) bir kısmının karın dışına alınarak karın duvarına ağızlaştırılmasıdır. İleostomi kolon (kalın bağırsak) kullanılamadığı veya kullanılmaması gerektiği zaman yapılır. Kalın bağırsağın başlıca görevi bağırsak içerisindeki suyun emilmesidir, böylece kalın bağırsakta dışkı katılaşır ve şekillenir ancak ilşeostomide dışkı sulu ve yumuşaktır.

İleostomi kalıcı veya geçici olabilir. Kalıcı ileostomi kalın bağırsağın hasta olduğu ve tamamen çıkarıldığı durumlarda yapılır. Geçici ileostomiler bazen geçici bir önlem olarak kalın bağırsağın dinlenmesi ve iyileşmesi için yapılır. Cerrah bağırsak iyileştikten sonra dışarı alınan bağırsak uçlarını birleştirerek çocuğun normal dışkılamasını sağlar.

İleostomi bazı hastalıkların tedavisinde yapılır.
Bunlar arasında aşağıdaki hastalıklar vardır;

• Crohn hastalığı
• Ülseratif kolit
• Nekrotizan enterokolit
• Bağırsaklara zarar veren doğumsal hastalıklar

Hastanede ne olacak?

Çocuğunuza kolostomi veya ileostomi yapılması önce hayatınızda büyük bir değişikliği yol açacaktır. Bu nedenle yapılacak cerrahinin iyi anlatılması gerekir. Cerrahiden önce bağırsağın iyice temizlenmesi gereklidir. Bu nedenle hastaneye cerrahiden bir gün önce gelmek gereklidir. Ameliyattan çocuğunuz yemek yiyemez, herhangi bir şey içemez ancak damardan verilen sıvı ile sıvı ve mineral gereksinimi karşılanır. Hasta ameliyathaneye alınır genel anestezi ile çocuğunuz tam olarak uyurken yapılır, ameliyat açık veya laparoskopi ile birkaç küçük kesi yardımı ile yapılır.

Hastanede ne kadar kalır?

Kolostomi veya ileostomi yapıldıktan sonra çocuğunuz hastanede 3-7 gün kalabilir. Bu süre bağırsakların çalışma (bağırsaktan gaz veya gaita çıkış) zamanına göre değişkendir. Bağırsaklar çalışmaya başlayınca sulu gıdalar ve katı yiyecekler başlanır. Ağızdan ağrı kesici ilaç verilebilir. Yaşına uygun yiyecekleri kusması olmadan tam olarak yediği zaman taburculuk zamanı gelmiştir.

Hatanedeyken çocuğunuzun ileostomi/kolostomi bakımına çok dikkat etmelisiniz. Küçük çocukların kolostomi bakımı ve torba değişimi boşaltılması aileler tarafından yapılır. Daha büyük çocuklara kolostomi bakımı, torba değişimi için eğitim verilir ve kendileri bu bakımı yapabilirler. Ancak bu zamana kadar desteğe gereksinimleri vardır. Gerekli bakım malzemeleri ve torbalar taburculuktan önce doktorunuz tarafından istenir ve eğitimler hastanede yatarken tamamlanır.

İyileşme süreci nasıl olur?

Ostominin olması çocuğunuzun normal aktif bir yaşam sürmesine engel değildir. Ostomiye darbe gelmesine neden olacak sporların yapılması ve ağırlık kaldırılması sakıncalıdır. Bunlar dışında kısıtlama yoktur. Suyun ostomiye bir zararı yoktur bu nedenle çocuğunuz torbalı ya da torbasız banyo yapabilir. Sabunla temas etmek ortomiye zarar vermez.

Stomalar çeşitli şekillerde olabilir, oval veya yuvarlak, kabarık veya düz, yanak içi gibi pembe veya koyu kırmızı olabilir. İlk yapıldığında daha büyük görünmekle birlikte genellikle 6-8 hafta içinde küçülür. Ostomi torbasının ölçülerek ostomiye uygun olması gereklidir.

Kolostomi/ileostominin en önemli ve sık sorunlarından biri (cilt iritasyonu dışında) ostominin çevresinde fıtıklaşmadır. Fıtık karın içindeki bir organın karın duvarının zayıf bir alanından dışarı doğru bir şişlik oluşturmasıdır. Kolonun prolapsusu ise kolonun bir kısmının ostominin açık ağzından dışarı doğru çıkmasıdır.

Ciddi cilt problemleri

Ostomi torbasının iyi yapışması için ostomi çevresindeki cildin kuru, düz ve temiz olması gerekir, cilt nemliyse kolostomi torbası daha çabuk sızdırır. Çok küçük iritasyon bulgularının veya kızarıklıkların bile hemen tedavi edilmesi gereklidir. Kızarıklık başladığında bu bölgeyı kuru tutacak ve iyileşmeyi hızlandıracak kremlerin kullanılması gerekir.

Ostomi torbasından sızıntı olursa çevredeki cildi tahriş eder kızarıklık ve nemlilik oluşur. Ostomi torbasının kolostomi/ileostomi çapına tam uygun olarak kesilmesi gereklidir.

Ostomi torbasının yapısına veya cilt koruyucu bariyerlere karşı allerji gelişmesi o bölgede kızarıklık kaşıntı ve sulanmaya neden olur. Kullanılan malzemenin değiştirilmesi gerekir.

Nem, kızarıklık ve tahriş enfeksiyon gelişmesine zemin hazırlar.

Normal beslenen bir çocukta ostomi için özel bir diyet yapılması gerekmez. Kabızlık yapan yiyecekleri dengeli tüketmek yeterlidir. İshal uyarıcı bir bulgu olabilir; ishal sık, gevşek veya sulu olarak tanımlanabilir. Ostominin barsağın hangi kısmından yapıldığına göre barsak içeriğinin kıvamı değişebilir. Dengeli ve iyi bir beslenme düzeni ile sorun olmadan dışkı kıvamı ayarlanabilir.

Tıkanma

Çocuğunuzda karın krampları, kusma ve/veya bulantı varsa, karın şişliği, ostomide şişlik varsa veya ostomiden çok az veya hiç dışkı gelmiyorsa, gaz çıkışı olmuyorsa bağırsakların tıkandığından bahsederiz. Böyle durumlarda yeterli sıvı tüketildiğinden emin olmak gerekir. Kusma yoksa ve sıvı tüketimi azsa sıvı alımının artması gerekir. Ilık banyo, bacakların ileri geri hareket ettirilerek karın hareketlerinin artırılması, bazı yiyeceklerden kaçınılarak kabızlığın önlenmesi gereklidir. Ancak tıkanıklığın nedeni bağırsaklar arasında oluşan yapışıklıklar ve bağırsağın yanlış yerleşimi olabilir. Bu nedenle kolostomiden dışkı ve gaz çıkışı olmaması durumunda doktora başvurmanız gereklidir.