Kaka kaçırma ya da gayta kaçırma genellikle iç çamaşırına az veya orta miktarda kaka bulaştırmakla kendini gösterir. Kaka kaçırma oldukça sık görülür. Her 100 çocuktan ikisinde bu şikâyet görülebilir. Bazı çocuklar kakalarını günlerce tutabilirler. Tuvalete gittiklerinde tuvaleti tıkayacak kadar büyük kaka yapabilirler. Aynı zamanda sıvı kaka, sertleşmiş kakanın yanından sızarak çamaşırını kirletmesine neden olur.
Bu tür sorunu olan çocuklarda görülen diğer özellikler şunlardır;
- Çamaşırlarını veya kıyafetlerini saklarlar
- Çamaşırını kaka bulaştığı halde hissetmeyebilir veya koku fark etmeyebilirler
- İdrar kaçırma şikâyetleri de olabilir
- Okula gitmek veya arkadaşları ile oyun oynamak istemeyebilirler.
Kaka kaçırma neden olur?
Kaka kaçırma genellikle kabızlığın bir sonucudur. Kabızlık çocuğun kakasını tutması veya geri itmesi nedeniyle başlar. Çocuklar kaka yapmamak için kaslarını sıkarlar, ağlarlar, çığlık atarlar, köşelere saklanırlar, ayaklarını çaprazlar veya titrerler, kızarırlar ve kakayı tutmak için etrafta hareket eder dans ederler. Aileler bu hareketlerle çocukların kaka yapmaya çalıştıklarını ve zorlandıklarını zannederler oysaki çocuk bu sırada kaka yapmamaya, tutmaya çalışıyordur.
Çocukların kaka tutmaya çalışmalarının farklı nedenleri olabilir, bunlar;
- Kaka yapma öncesi, sırası veya sonrasında ağrı çekmeleri
- Beslenme değişiklikleri, seyahat
- Pişik nedeniyle ağrı hissetmek
- Tuvalet kullanımına alışamamak
- Oyun veya diğer aktivitelerden ayrılmak istemediği için tuvalete gitmeye zaman ayırmamak, kaka yapmayı ertelemek
- Kaka yapmak için uygun zamanda uygun tuvalet bulamamak ve kaka yapmayı ertelemek.
Çocuk kakayı tuttuğu zaman kalın bağırsağın son kısmında kaka birikmeye başlar. Zamanla biriken kaka bağırsağın gerilmesine ve genişlemesine yol açar normal yapısını kaybeder. Kaka biriktikçe barsak genişler kaka sertleşir. Bu durum tekrar ettikçe barsak genişlemesi daha fazla artar, çocuğun kaka yaparken kakayı ittiği kaslar iyi çalışmaz hale gelir. Sert kaka bağırsağın bir kısmını tıkar ve sadece yumuşak sulu kaka sert kakanın etrafından geçerek dışarı çıkar. Gerilmiş sinirler hassasiyetini kaybettiği için çocuk kaka kaçırdığını anlamaz. Duygusal sorunlar ve davranış bozuklukları da kaka kaçırmaya neden olabilir. Bunun dışında daha ciddi hastalıklar vardır ancak bunlar daha nadir görülür ve tedavileri farklıdır.
Tanı nasıl konur?
Ayrıntılı bir tıbbi hikâye gereklidir. Genellikle ek tetkike gerek yoktur; kabızlık nedeni olabilecek hastalıklar ve kan testleri gözden geçirilir. Bunun dışında bağırsaklarda biriken kakayı görmek için direkt karın röntgeni gereklidir. Başka hastalıklar düşünülüyorsa ilaçlı kalın barsak filmi çekilebilir.
Tedavi nasıl yapılır?
Her çocuğun kaka kaçırma, bağırsaklarının durumu, tuvalet alışkanlığı farklı olduğu için çocuğun durumuna göre tedavi planlaması yapılır. Tedavide ana amaç biriken sert kakanın temizlenmesi, bağırsaklar içinde kolay atılabilecek yumuşak gaitanın oluşmasının sağlanması, çocuğun yaşı uygunsa tuvalet saatlerinin ve oturmalarının düzenlenmesi, çocukta bağırsak hareketlerinin tekrar kazanılması ve kontrolünün sağlanmasıdır.
