Bebeklerde, küçük çocuklarda ve ergenlerde over (kızlarda yumurta depolayan ve yumurtaların salınımını sağlayan, dişi hormonlarını üreten organ) kitleleri overin büyümesidir. Bu kitleler kistik (içi sıvı dolu kese) veya tümörler şeklinde olabilir. Tümörler iyi huylu ve kötü huylu over kitleleri olabilir. Tek overde veya her ikisinde de tek olarak veya küme gibi çok sayıda görülebilir. Over kistleri bazen büyüklükleri artınca gerginliğe bağlı ağrıya neden olabilirler ancak genellikle zaman içinde büyüklükleri geriler ve geçerler.
Over tümörleri doğumda bebeklerin en sık rastlanan tümörleridir. Doğumdan 17 yaşına kadar rastlanan tümörlerin %1ini oluşturur. 8 yaşından önce saptanan over kitlelerinin 5inden 4ü iyi huyludur. Çocuklarda ve ergenlerde saptanan over kanserlerinin iyileşme oranları erişkinlerdekinden daha yüksektir. Over kistleri cerrahi olarak çıkartılarak veya içindeki sıvı boşaltılarak tedavi edilir ancak tekrarlama riski vardır. İyi huylu tümörlerde ve kistlerde ameliyat sırasında overin korunması ve çıkarılmaması ana amaçtır.
Over kistleri içi sıvı dolu, genellikle iyi huylu (kanser olmayan), çoğunlukla yumurtlamadan sonra kendiliğinden gerileyen yumurtadan kaynaklanan keseciklerdir. Yenidoğan kız bebeklerde overde çok sayıda kist olabilir, bu kistler doğum öncesi yapılan ultrasonografide görülür. En büyüğü 3-4 cm’e kadar uzanan kistlerin çoğu herhangi bir problem yaratmaz. Ergenlik çağında kistler hormonların etkisiyle gelişir. Kistler çeşitli sorunlara neden olabilir; over torsiyonu büyüyen overin kendi etrafında dönerek kan dolaşımının şıkışması nedeniyle ortaya çıkar. Kan dolaşımı bir süre sonra duru ve overin kanlanması kesilir. Bu durumda önce hafif sonra şiddetli karın ağrısı olur, mide bulantısı ve kusma eklenir.
Kistin patlaması ikinci önemli sorundur. Kist içindeki sıvı karın içine boşalır. Karın ağrısı başlar kist duvarından kanama şiddetli olabilir. Karın ağrısı ve kistten şiddetli kanama acil müdahale, yoğun bakım ve ameliyat gerektirir. Kistler çok çeşitlidir. Ameliyatla çıkarılan kistlerin patolojik-mikroskopik incelenmesi ile kesin tipi belli olur.
Çocuklarda over tümörleri
Over tümörleri overde bulunan iyi huylu veya kötü huylu (kanser) yumrulardır. Over tümörlerinde erken tanı ve erken tedavi önemlidir. Çeşitli tipleri vardır; epitelyal tümörler, germ hücreli tümörler ve stromal tümörler.
Risk faktörleri nelerdir?
Kalıtsal gen bozuklukları, göğüs kanseri geni 1 ve 2, ailede over kanseri öyküsü bulunması, daha önceden kanser tanısı konulması over kanserleri için rsik faktörleridir.
Over kitlelerinin bulguları nelerdir?
Kitlenin yerine büyüklüğüne, tipine ve komplikasyonlarına göre çeşitli bulgulara neden olabilir. Karnın alt tarafında basınç veya dolgunluk hissi ve ağrı, Karnın alt kısmında sert ağrısız şişlik veya kitle, sık idrara gitme veya idrar yapamama, sürekli devam eden karın ağrısı görülebilir. Buna ek olarak daha nadir olarak bulantı kusma ve kansızlık ortaya çıkabilir. 8 yaşından küçük çocuklarda over kist veya kitlelerinin hormon salgılamasına bağlı olarak göğüslerde büyüme, genital bölgede kıllanma, vajinal kanama ve akıntı, anormal menstural kanama görülebilir.
Tanı nasıl konur?
Over kistlerinin çoğunluğu bulgu vermeden küçülerek kaybolur. Kasığa vuran sürekli devam edn karın ağrısı varsa karın ultrasonu yapılması tanı için ilk adımdır. Eğer ultrasonda sadece sıvı dolu kese görülüyorsa 2-8 hafta içinde ultrasonografi tekrar edilerek kistin durumu, büyüklüğü küçülüp küçülmediği kontrol edilir. Kitle sıvı dışında doku görüntüsü de veriyorsa ileri görüntüleme ve kan tetkikleri gereklidir. İdrar ve kan tetkikleri, bilgisayarlı tomografi, laparoskopi gerekirse biyopsi veya kitle eksizyonu (çıkarılması) bundan sonra yapılması gerekenlerdir.
Çocuklarda over tümörü tedavisi
Over tümörlerinin başarılı bir şekilde tedavi edilmesi için birçok bölümün katkısı olan bir tedavi süreci gereklidir.
Cerrahi olarak tümör olan over dokusunun ve komşu organ veya dokuların çıkarılması
Kemoterapi:Kanser hücrelerinin büyümesini çoğalmasını ve yayılmasını engellemek için ilaç tedavisi: Çocuk onkoloji bölümü tarafından genellikle ameliyattan sonra kanser tipi belli olduktan sonra hangi ilaçların ne süreyle verileceği planlanır. İlaçlar uygulanırken çeşitli yan etkiler görülebilir: ciltte kızarıklık, bulantı, kusma, saç dökülmesi, böbrek hasarı, enfeksiyon riskinin artması.
Radyasyon tedavisi: Yüksek enerjili X ışınları ile özel bir makine yardımı ile kanserli hücrelerin ölmesi veya hasar görmesi için verilen tedavi. Radyoterapinin yan etkileri arasında ışın verilen alanın kızarması, cilt lezyonları, bulantı, kusma, ishal sayılabilir.
Bu tedavilerin uygulanmasından önce tümörün tipinin patoloji bölümünce ayrıntılı olarak incelenerek tanı konması, her disiplinin uygun zamanda uygun dozlarla ve tekniklerle tümörü yok etmek için planlama yapması önemlidir.
Tedavi başarısı tümörün tipine yaygınlığına yapılan cerrahi işleme, verilen tedavilere yanıtın iyi olup olmamasına bağlıdır. Tedavi sırasında aralıklı hastane yatışı ve tetkik gereklidir.
