Non-Hodgkin lenfoma (NHL) nedir?
NHL lenfatik sistemin bir kanseridir. Lenfatik sistem bağışıklık sisteminin parçasıdır; görevi hastalıklarla ve mikroplarla mücadele etmektir. Lenfatik sistem içinde lenf sıvısı, lenf damarları, Lenf hücreleri (lenfositler) ve lenf düğümleri (vücudun çeşitli bölgelerinde lenf hücrelerin yoğun olduğu küçük yapılar) vardır.
NHL lenfatiklerin içindeki lenfositlerin kontrolsüz ve aşırı şekilde çoğalması nedeniyle olur. Bu hücreler başka organlara da yayılabilir. Lenfomalar Hodgkin (HL) ve NHL olarak iki tiptir. Çocukluktan erişkinliğe kadar her yaşta görülebilir. Erkeklerde kızlara göre daha sık görülür.
Lenfoblastik NHL T hücrelerinden gelişir, özellikle göğüs kafesi içinde büyüyen bir kitle ve büyümüş lenf düğümleri ile ortaya çıkar. Kemik iliği ve santral sinir sistemi tutulumu eşlik edebilir.
Burkitt ve non-Burkitt lenfoma hızlı büyüyen lenfomalardır. Hücreler farklılaşmamış ve yaygındır. Genellikle büyük karın içi tümörler olarak ortaya çıkarlar. Kemik iliği ve santral sinir sitemi tutulumu görülür.
Büyük hücreli veya yaygın histiositik NHL hem B hem de T hücrelerini içerir. En sık lenf sistemi tümör tarafından tutulur, lenf sistemi dışında akciğer, çene, cilt ve kemik tutulumu görülür.
Lenfoma tümörün başladığı yere ve yayılımına göre evrelendirilir. İlk tanı sırasında kemik iliği ve/veya santral sinir sistemi tutulumu ileri evreli tümörü gösterir.
Lenfomanın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik faktörler, viral enfeksiyonlar ve daha önce başka bir kanser nedeniyle verilen kemoterapiler risk faktörleri arasındadır.
Bulguları nelerdir?
Çoğu hastada, hastalık büyüyüp başka bölgelere yayılmadan her hangi bir bulgu vermez. Bu nedenle tanı sırasında hastaların çoğu evre III veya IV’dür. Bu sırada bulgular birden ortaya çıkar ve tümör hızlı büyüme gösterir. Bulgular birkaç gün ili 1-2 hafta arasında ilerleme gösterir.
NHL olan hastaların bazılarında karında ele gelen kitle ve karın ağrısı şikâyetleri vardır. Ateş, iştahsızlık, kabızlık eşlik edebilir. Göğüs kafesi içinde kitle büyüyen hastalarda ise solunum problemleri başvuru nedenidir; derin nefes alıp verirken ağrı, öksürük ve hırıltı görülür. Kitle büyük toplardamara bası yapıyorsa boyun ve yüzde şişme ve mavimtırak renk değişikliği görülebilir.
En sık karşılaşılan bulgular arasında boyun, göğüs, karın ve koltuk altında büyüyen ağrısız lenf düğümleri, ateş, boğaz ağrısı, kasıklarda dolgunluk hissi, kemik ve eklem ağrısı, gece terlemeleri, çabuk yorulma, deride kaşıntı, kilo kaybı ve tekrarlayan enfeksiyonlar vardır.
Nasıl tanı konur?
Ayrıntılı bir öykü ve muayene tanı için en önemli basamaktır. Tanısal çalışmalar içinde kan ve idrar testleri, akciğer filmi, akciğer karın ve alt karın bölgesinin bilgisayarlı tomografi filmi, ultrasonografi, PET tarama filmi (hücre çalışmasının arttığı alanları-bölgeleri gösterir), magnetik rezonans görüntüleme vardır.
Tanı için lenf nodu biyopsisi ve patolojik incelemesi, kemik iliği aspirasyonu ve patolojik incelenmesi, belden sıvı alınarak beyin omurilik sıvısının incelenmesi hastalığın tipini ve yaygınlığını gösterir. Göğüs ve karın içinde sıvı toplanmışsa bu sıvıların boşaltılması hastayı rahatlatır.
NonHodgkin lenfomada tedavi
Tedavi hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve tıbbi öyküsüne göre, tümörün yerine ve yaygınlığına göre, tedaviye toleransına göre değişir. Tedavi seçenekleri kemoterapi (kanser için ilaç tedavisi), radyoterapi (kanser için ışın tedavisi), cerrahi, yüksek doz kemoterapi ve kök hücre transplantasyonu ve diğer ilaç tedavileridir. Bunlar tek tek veya birlikte kullanılması gereken tedavi yöntemleri olabilir.
Hastalığın tedavisi ve sonrasında uzun dönem takipler gereklidir. Her tedavinin uygulanması sırasında riskler ve sorunlar olabilir bu nedenle tedavi uygulamaları Pediatrik onkolog, pediatrik cerrah, radyoterapi doktoru, radyolog ve gerekirse diğer tıbbi birimlerden destek alınarak yapılır.
